user_11 https://wnlegal.pl/wp-content/uploads/2023/09/Posty-WN-Legal.png
- Już za 5 miesięcy (12 października 2022 r.) zacznie obowiązywać Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja wprowadza do polskiego porządku prawnego tzw. prawo holdingowe.
- Regulacje dotyczące prawa holdingowego mają istotne znaczenie z punktu widzenia spółek funkcjonujących w ramach grup kapitałowych.
- Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy, postulat prac nad prawem holdingowym był od wielu lat zgłaszany przez przedsiębiorców działających w stosunkach dominacji i zależności. Dotąd obowiązujące przepisy traktowały każdą spółkę kapitałową jako odrębny podmiot, niezależny od wspólników, co niekiedy mogło generować ryzyko dla kadry zarządzającej w postaci podjęcia działań sprzecznych z interesem spółki, choć korzystnych dla grupy.
- Nowe przepisy wprowadzają definicję „grupy spółek”, przez którą należy rozumieć spółkę dominującą i spółkę albo spółki zależne, będące spółkami kapitałowymi, kierujące się zgodnie z uchwałą o uczestnictwie w grupie spółek wspólną strategią, w celu realizacji wspólnego interesu (interes grupy spółek), uzasadniającą sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad spółką zależną albo spółkami zależnymi.
- [Ujawnienie grupy spółek w KRS] Co szczególnie istotne, spółki działające w ramach holdingów nie zostaną automatycznie uznane za grupę spółek w rozumieniu ustawy. Aby można było uznać je za grupę spółek, konieczne jest spełnienie wymogów formalnych:
5.1 podjęcie przez zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie spółki zależnej uchwały (większością trzech czwartych głosów) o uczestnictwie w grupie spółek, ze wskazaniem spółki dominującej.
5.2 ujawnienie uczestnictwa w grupie spółek w Krajowym Rejestrze Sądowym.
- Uszczegółowienia lub modyfikacji niektórych postanowień prawa holdingowego spółki będą mogły dokonać na mocy swoich umów lub statutów.
- [Interes grupy spółek] Dotychczas obowiązujące przepisy prawa mogły prowadzić do swoistej rozbieżności w działaniach osób zarządzających. Biznesowo i faktycznie musiały one bowiem dbać o interes całej grupy kapitałowej, nawet jeśli podejmowane decyzje nie były najkorzystniejsze z perspektywy pojedynczej spółki. Tymczasem, na mocy obowiązujących przepisów, osoby zarządzające dysponują kompetencjami w zakresie jednej spółki i nie mają podstaw do faworyzowania interesu całej grupy.
- W odpowiedzi na tę rozbieżność, nowe przepisy przewidują, iż spółki uczestniczące w grupie spółek kierować się będą obok interesu spółki interesem grupy spółek, o ile nie zmierza to do pokrzywdzenia wierzycieli lub wspólników mniejszościowych albo akcjonariuszy mniejszościowych spółki zależnej.
- [Wiążące polecenia spółki dominującej] Warto zwrócić uwagę na kolejny kluczowy instrument prawa holdingowego sformułowany w nowych przepisach, a mianowicie możliwość wydawania spółce zależnej przez spółkę dominującą tzw. wiążących poleceń (w formie pisemnej lub elektronicznej). Wydanie wiążącego polecenia będzie musiało znajdywać uzasadnienie w interesie grupy spółek.
- Wykonanie wiążącego polecenia wymagać będzie uprzedniej uchwały zarządu spółki zależnej, która powinna wskazywać m.in. określony interes grupy spółek uzasadniający wykonanie przez spółkę zależną polecenia spółki dominującej, a także spodziewane korzyści lub szkody spółki zależnej, będące następstwem wykonania polecenia spółki dominującej oraz przewidywany sposób i czas naprawienia spółce zależnej szkody, poniesionej w wyniku stosowania się do polecenia spółki dominującej.
- W przypadku jednoosobowych spółek zależnych, zarząd takiej spółki może odmówić wykonania wiążącego polecenia spółki dominującej jedynie jeżeli prowadziłoby to do niewypłacalności albo zagrożenia niewypłacalnością tej spółki.
- Spółka zależna, uczestnicząca w grupie spółek niebędąca spółką jednoosobową, będzie mogła odmówić wykonania wiążącego polecenia, jeżeli zaistnieje uzasadniona obawa, że jest ono sprzeczne z interesem tej spółki i wyrządzi jej szkodę, która nie będzie naprawiona przez spółkę dominującą lub inną spółkę zależną, uczestniczącą w grupie spółek w okresie dwóch lat, licząc od dnia, w którym nastąpi zdarzenie wyrządzające szkodę. Odmowa wykonania wiążącego polecenia wymaga uchwały zarządu.
- [Odpowiedzialność spółki dominującej za szkodę] Spółka dominująca odpowiadać będzie wobec spółki zależnej, uczestniczącej w grupie spółek za szkodę, która została wyrządzona wykonaniem wiążącego polecenia i która nie została naprawiona w terminie wskazanym w wiążącym poleceniu, chyba że nie ponosi winy. Za szkodę wyrządzoną jednoosobowej spółce zależnej spółka dominująca odpowiada, tylko jeżeli wykonanie wiążącego polecenia doprowadziło do jej niewypłacalności.
- [Wyłączenie odpowiedzialności członków organów spółki zależnej za szkodę wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecenia] Zgodnie z dotychczasowymi przepisami członek zarządu odpowiada za szkodę wyrządzoną spółce swoim działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki, chyba że nie ponosi winy.
- Po wejściu w życie nowelizacji oraz ujawnieniu grupy spółek w rejestrze przedsiębiorców – członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator spółki zależnej nie będzie ponosił odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecenia.
- [Zasada biznesowej oceny sytuacji] Nowelizacja KSH wprowadza znaną z prawa anglosaskiego regułę business judgment rule, przewidując zwolnienie członków zarządu i rady nadzorczej z odpowiedzialności wobec spółki za daną czynność, która wywołała czy mogłaby wywołać szkodę, jeżeli ww. osoby działały w sposób lojalny wobec spółki, w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie analiz i opinii, które mogły stanowić podstawę danej decyzji.
- Powyższe oznacza przede wszystkim możliwość wyłączenia odpowiedzialności za szkodę, wyrządzoną spółce wskutek decyzji jej organów, które po fakcie okazały się błędne, o ile podejmowane były w granicach uzasadnionego ryzyka biznesowego, w oparciu o adekwatne do okoliczności informacje.
- [Wykup udziałów lub akcji wspólników mniejszościowych] Projekt nowelizacji przewiduje możliwość zmiany struktury własnościowej spółek zależnych, uczestniczących w grupie spółek:
18.1. prawo do przymusowego wykupu udziałów (akcji) należących do wspólników (akcjonariuszy) mniejszościowych spółki zależnej, jeżeli spółka dominująca posiada co najmniej 90% kapitału zakładowego spółki zależnej (w określonych sytuacjach mniej niż 90 % kapitału zakładowego). Spółka dominująca może wówczas żądać wykupienia udziałów (akcji) należących do wspólnika (akcjonariusza) spółki zależnej.
18.2. Prawo do przymusowego odkupu udziałów (akcji) należących do wspólników (akcjonariuszy) mniejszościowych spółki zależnej, jeżeli spółka dominująca posiada co najmniej 90% kapitału zakładowego spółki zależnej. Wspólnik mniejszościowy ma prawo żądać odkupienia jego udziałów (akcji) przez spółkę dominującą, może skorzystać z tego uprawnienia w terminie trzech miesięcy od ujawnienia w Krajowym Rejestrze Sądowym uczestnictwa tej spółki w grupie spółek.
- [Wzmocnienie pozycji spółki dominującej] Spółka dominująca będzie mogła w każdym czasie przeglądać księgi oraz dokumenty spółki zależnej, a także żądać udzielenia informacji, dotyczącej tej spółki. W przypadku gdy spółka zależna nie wykona tych obowiązków, spółka dominująca będzie mogła wystąpić do sądu rejestrowego o zobowiązanie zarządu spółki zależnej do udostępnienia ksiąg i dokumentów lub udzielenia żądanych informacji.
- Uprawnienie dostępu do ksiąg, dokumentów oraz informacji przysługiwać będzie również radzie nadzorczej spółki dominującej, której zadaniem poza sprawowaniem nadzoru nad działalnością spółki, będzie także nadzór nad realizacji interesu grupy spółek przez spółkę zależną.
- [Nowe sprawozdanie zarządu] Na zarząd spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek został nałożony nowy obowiązek sprawozdawczy, przygotowania sprawozdania o powiązaniach umownych spółki ze spółką dominującą w ostatnim roku obrotowym i przedstawienia go zgromadzeniu wspólników lub walnemu zgromadzeniu. Sprawozdanie powinno zawierać, w szczególności, wiążące polecenia wydane przez spółkę dominującą. Sprawozdanie będzie mogło zostać umieszczone w sprawozdaniu zarządu z działalności jednostki lub sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy.
Jeśli jesteś zainteresowany uczestnictwem w grupie spółek lub chcesz dowiedzieć się więcej na temat nowelizacji, zapraszamy do kontaktu.