Wdrożenie GPSR a polska ustawa

W ostatnich wpisach omawialiśmy szczegóły Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988, które dotyczy ogólnego bezpieczeństwa produktów (GPSR). Rozporządzenie to weszło w życie 13 grudnia 2024 roku i wprowadziło szereg zmian, które mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa konsumentów na rynku. 

Należy mieć na względzie, że rozporządzenie to jest stosowane bezpośrednio w państwach członkowskich UE, w tym również w Polsce, a co za tym idzie nie należy zwlekać z wprowadzeniem zmian określonych przez GPSR. Już 13 grudnia przedsiębiorcy powinni mieć wdrożone zmiany.

Bezpośrednie stosowanie rozporządzenia nie oznacza jednak, że nie będzie konieczne wprowadzenie krajowych regulacji, które dostosują polski system prawny do nowych przepisów. Polskie przepisy będą musiały m.in. określić szczegółowe zasady nadzoru nad przestrzeganiem tych przepisów oraz wprowadzić system sankcji za ich naruszenie.

W związku z tym, Polska jest zobowiązana do dostosowania swoich przepisów krajowych, by zgodne były z wymogami unijnymi. W ramach niniejszego wpisu przedstawiamy główne założenia projektu ustawy, który ma na celu wdrożenie tych przepisów na poziomie krajowym.

Projekt ustawy o nadzorze nad ogólnym bezpieczeństwem produktów

Projekt ustawy o nadzorze nad ogólnym bezpieczeństwem produktów, który wcześniej nosił nazwę „projekt ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów”, został opracowany w lipcu 2024 r., a obecnie jest rozpatrywany przez Komitet do Spraw Europejskich.

Projekt ustawy o nadzorze nad ogólnym bezpieczeństwem produktów wprowadza przepisy mające na celu efektywne stosowanie Rozporządzenia GPSR w Polsce. Jego głównym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa produktów, które mogą stanowić ryzyko dla konsumentów, a także dostosowanie krajowego systemu prawnego do unijnych regulacji.Projekt ma na celu harmonizację prawa krajowego z europejskim, ale wprowadza również nowe narzędzia prawne i administracyjne mające na celu lepszą ochronę konsumentów oraz poprawę nadzoru nad rynkiem. Zawiera szczegółowe regulacje dotyczące kontroli produktów, zarówno w sklepach stacjonarnych, jak i online, a także procedury postępowań administracyjnych oraz sankcji za naruszenie przepisów. 

Najważniejsze zmiany w projekcie ustawy

Zmiany proceduralne

Projekt ustawy reguluje nowe zasady dotyczące kompetencji organów nadzoru rynku.

Organem właściwym w sprawie nadzoru nad ogólnym bezpieczeństwem produktów jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, natomiast organami właściwymi w sprawie kontroli produktów w zakresie spełniania ogólnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa są wojewódzcy inspektorzy Inspekcji Handlowej. 

Projekt zawiera szczegółowe przepisy dotyczące kontroli bezpieczeństwa produktów, w tym tzw. „zakupy kontrolne”, które umożliwiają organom nadzoru dokonanie zakupów anonimowo, by ustalić, czy produkt jest bezpieczny i zgodny z przepisami GPSR. 

Kontrola bezpieczeństwa obejmie zarówno produkty sprzedawane w sklepach stacjonarnych, jak i online.

W toku kontroli wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej może w szczególności żądać przedstawienia odpowiednich dokumentów, specyfikacji technicznych, danych lub informacji niezbędnych do stwierdzenia czy produkt jest bezpieczny i zgodny z przepisami czy też żądać przedstawienia informacji na temat łańcucha dostaw, szczegółów sieci dystrybucji, ilości produktów na rynku oraz innych modeli produktu o takich samych właściwościach technicznych jak produkt będący przedmiotem kontroli.

W przypadku kontroli produktów oferowanych do sprzedaży na odległość kontrola lub poszczególne czynności kontrolne mogą być przeprowadzone w sposób zdalny za pośrednictwem operatora pocztowego lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej. 

Projekt określa także zasady prowadzenia postępowań administracyjnych oraz nakazowych wobec dostawców usług internetowych i platform handlowych, w przypadku naruszenia przepisów. Przykładowo projekt przewiduje możliwość wydawania decyzji nakazujących usunięcie treści odnoszących się̨ do oferty produktu ze swojego interfejsu online, uniemożliwienie dostępu do nich lub wyświetlenie na interfejsie online wyraźnego ostrzeżenia dotyczącego tych treści.

Zmiany w zakresie kar pieniężnych

W projekcie ustawy znacząco zwiększono wysokość kar, które mogą być nakładane za wprowadzenie do obrotu produktów niezgodnych z wymaganiami bezpieczeństwa. Maksymalna wysokość kary dla podmiotów gospodarczych, na których GPSR nakłada określone obowiązki wzrośnie aż do 1 miliona złotych.

Dodatkowo, kary o maksymalnej wysokości 1 miliona złotych będą mogły być nakładane na dostawców internetowych platform handlowych i dostawców usług społeczeństwa informacyjnego za niewykonanie obowiązków określonych w Rozporządzeniu GPSR.

Sankcje za utrudnianie kontroli

Projekt ustawy przewiduje także inne sankcje, które będą mogły być nakładane przez wojewódzkich inspektorów Inspekcji Handlowej w przypadku utrudniania kontroli czy niewywiązywania się z obowiązków dostarczania dokumentów i produktów do badań.

Szczególne uwzględnienie sprzedaży online

Projekt ustawy uwzględnia specyfikę współczesnego rynku, na którym coraz więcej transakcji odbywa się online. Przepisy nakładają szczególne obowiązki na platformy handlowe, które będą zobowiązane do:

1. regularnego monitorowania oferowanych produktów pod kątem ich zgodności z wymogami bezpieczeństwa;
2. reagowania na zgłoszenia dotyczące niebezpiecznych produktów w określonych terminach;
3. współpracy z organami nadzoru przy wycofywaniu produktów z rynku.

Podsumowanie

Projekt polskiej ustawy o nadzorze nad ogólnym bezpieczeństwem produktów wprowadza istotne zmiany, które mają na celu wdrożenie przepisów Rozporządzenia GPSR na poziomie krajowym. Wśród najważniejszych zmian znajdują się m.in. zmiany w zakresie kontroli produktów na rynku, procedur administracyjnych oraz nałożenie surowszych kar za naruszenie przepisów. 

Nowe przepisy kładą szczególny nacisk na odpowiedzialność dostawców usług internetowych, którzy będą musieli współpracować z organami nadzoru, usuwać niebezpieczne produkty oraz informować konsumentów o zagrożeniach.

W związku z tym, przedsiębiorcy i dostawcy usług online powinni już teraz zacząć przygotowywać się do nadchodzących zmian, aby dostosować swoje działania do nowych wymogów prawnych.

W razie jakichkolwiek pytań lub potrzeby wsparcia w adaptacji do nowych przepisów, zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią. Jesteśmy gotowi, aby pomóc w dostosowaniu działalności do wymogów prawa unijnego oraz krajowego.

Więcej informacji o projekcie można znaleźć na stronie Rządowego Centrum Legislacji.